Praca zmianowa – czy jest dla Ciebie?

Szansa na załatwienie prywatnych spraw w dniu roboczym, opcja pospania do późna czy możliwość pracy w spokojniejszych godzinach – praca zmianowa bez wątpienia ma sporo zalet.  Nieprzypadkowo jednak uchodzi za wymagającą i nie dla każdego. Ten model organizacji pracy stosuje się głównie w branżach, w których wymagana jest ciągłości działania – np. w produkcji, ochronie, służbie zdrowia czy gastronomii. Co warto wiedzieć o pracy zmianowej, zanim przyjmiesz taką ofertę? Zajrzyj do naszego poradnika.

Praca zmianowa w przepisach

Zgodnie z Kodeksem pracy, praca zmianowa polega na wykonywaniu obowiązków w różnych porach – rotacyjnie, zgodnie z ustalonym harmonogramem. Wbrew obiegowej opinii nie polega to jednak wyłącznie na świadczeniu pracy np. w godzinach nocnych, przed- czy popołudniowych.

Za pracę zmianową uznaje się także system, w którym pracownicy wykonują swoje obowiązki zgodnie z nietypowym harmonogramem, na przykład w ramach skróconego tygodnia pracy (3 dni 4 dni pracujące, 3 wolne etc.).

Prawa pracowników

Pracodawca, wprowadzając system zmianowy, musi respektować prawo pracowników do odpoczynku – zarówno dobowego (minimum 11 godzin między zmianami), jak i tygodniowego (co najmniej 35 godzin).

Praca w niedziele i święta również jest dopuszczalna, natomiast w takiej sytuacji pracownikowi przysługuje albo dodatkowy dzień wolny, albo wypłata dodatku w wysokości 100% wynagrodzenia.

To bardzo wymagający system

Szczególnie nieprzyjazna jest praca w godzinach nocnych oraz w systemie 3-zmianowym lub 12-godzinnym. Stanowi to duże obciążenie dla organizmu, również pod kątem psychicznym. Z drugiej strony praca w takim systemie pozwala na dłuższe okresy wolnego, co przydaje się, gdy np. trzeba iść do lekarza, załatwić coś w urzędzie itd.

W praktyce natomiast praca zmianowa nie jest zalecana osobom przewlekle chorym, rodzicom małych dzieci, kobietom w ciąży oraz osobom młodocianym. Taki system, choć umożliwia elastyczne zarządzanie czasem i łatwiejsze pogodzenie pracy np. ze studiami czy obowiązkami domowymi, na dłuższą metę ma negatywny wpływ na zdrowie i życie prywatne, prowadząc do zaburzenia naturalnego rytmu dobowego i utrudniając dbanie o relacje z bliskimi.