Czy nauczycieli i innych pracowników pedagogicznych zawsze trzeba zatrudnić na umowę o pracę?

Karta Nauczyciela po nowemu.

Znowelizowaną Kartę Nauczyciela stosuje się m.in. do wszelkich placówek dydaktycznych typu szkoły czy przedszkola itp. niezależnie od ich publicznego czy też niepublicznego statusu. Zgodnie z art. 10 wspomnianej ustawy zatrudnienie w ww. placówkach może być oparte jedynie o stosunek pracy na czas nieokreślony (chyba że zachodzą wyjątki opisane w art. 10 ust. 7 gdzie możliwe jest zatrudnianie nauczycieli na czas określony). Rozwiązanie takie podyktowane zostało najprawdopodobniej chęcią utrzymania poziomu zatrudnienia nauczycieli w stopniu takim jak przed reformą edukacji wprowadzającą m.in. ośmioklasowe szkolnictwo podstawowe. Jak to ze szczytnymi celami na ogół bywa, w praktyce nowe przepisy zaczęły rodzić wiele problemów. Dotyczy to zwłaszcza przypadków mniejszych placówek przedszkolnych, gdzie tzw. pracownicy pedagogiczni tacy jak pedagodzy czy logopedzi zatrudniani byli według aktualnego zapotrzebowania czy też w wymiarze godzin odpowiadającym ułamkowej części etatu, jednak w zróżnicowanych godzinach pracy. Wykonywanie przez nich pracy w takich warunkach rodzi obecnie wiele problemów związanych z koniecznością stosowania przepisów prawa pracy. Problem potęguje także fakt, iż pracownicy tacy często prowadzili własną jednoosobową działalność gospodarczą i wspomniane usługi woleli wykonywać w ramach stosunku zlecenia a nie w oparciu o umowę o pracę. Problem z zatrudnianiem nauczycieli na umowę o pracę może pojawić się także w przypadku przeprowadzania przez placówki (zarówno szkolne jak i przedszkolne) zajęć w ramach dofinansowania unijnego, gdzie prowadzący zajęcia nauczyciele zatrudniani są jedynie na potrzeby projektowe.

Czy zawsze umowa o pracę?

Z treści art. 10 Karty Nauczyciela dowiadujemy się, że stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole lub zespole szkół. Tym samym z treści cytowanego przepisu wynika, że w ramach Karty Nauczyciela jedynie szkoła (i inne placówki do których ma zastosowanie Karta Nauczyciela) ma obowiązek zatrudniać nauczycieli na umowę o pracę. W tej samej ustawie nie ma jednak zakazu zlecania przeprowadzania zajęć podmiotom zewnętrznym jak np. sp. z o.o., a te z kolei nie muszą być już placówkami oświatowymi stosującymi Kartę Nauczyciela. Mówiąc prościej spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma obowiązku stosowania Karty Nauczyciela, ale może przyjmować zlecenia od placówek dydaktycznych na przeprowadzanie zajęć np. logopedycznych. Stosunek prawny pomiędzy placówką dydaktyczną a sp. z o.o. będzie umową zlecenia, gdyż prawo nie pozwala na zatrudnianie spółki na umowę o pracę. Sp. z o.o. nie będąc także placówką dydaktyczną nie ma obowiązku stosowania Katy Nauczyciela tym samym zatrudnianie pracowników (nauczycieli) w jej strukturach może odbywać się w ramach umów cywilnoprawnych. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku zlecenia przeprowadzenia zajęć podmiotom prowadzącym przedsiębiorstwo w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, z tym jednak, że przedmiotowe zajęcia wykonywane musiały by być przez pracownika (lub np. zleceniobiorcę) przedsiębiorstwa nie zaś przez jego właściciela, wówczas sytuacja przedstawia się analogicznie.

Stosowanie niniejszego rozwiązania nie jest co prawda proste w praktyce, gdyż wymaga operowania spółką z o.o. lub posiadaniem podwykonawców w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych, to jednak w przypadku potrzeby zatrudniania pracowników pedagogicznych na potrzeby np. projektu korzystającego ze środków unijnych może okazać się bardzo praktyczne.